ABD’de her yıl 150.000’den fazla kişi kalın bağırsak kanseri olduğunu öğreniyor. Türkiye’de ise yaklaşık 30.000 kişinin kolorektal kansere yakalandığını tahmin ediyoruz.
Kolon ve rektum, sindirim sisteminin “kalın bağırsak” olarak adlandırılan kısmını oluşturur. Kalın bağırsakların yaklaşık 150-180 cm’lik üst kısmına “kolon”, 15-17 cm’lik alt kısmına ise “rektum” adı verilir.
Yiyecekler, midede ve ince bağırsaklarda sindirildikten sonra kalın bağırsaklara gelirler. Burada bağırsak içeriğinin içinde sindirim sisteminin daha üst kısımlarında emilmemiş olan su da vücutça emilerek geriye ‘gaita’ olarak adlandırılan katı kısım kalır. Gaita, kolon ve rektum boyunca ilerleyerek daha sonra anüs yoluyla vücuttan atılır.
Tümörler kolon ve rektumun herhangi bir bölgesinde oluşabilir. Kanser hücreleri kolon ve rektum dışına genelde lenf (akkan) yoluyla yayılırlar. Kolon ve rektum kanserleri karaciğer, akciğerler, beyin, böbrekler ve mesaneye yayılabilirler.
Kanser ne kadar erken tanınır ve tedavi edilebilirse o kadar iyi sonuç alınır.
Düzenli check-up’lar yaptırılmalı,hekim tarafından rektal muayene yapılmalı, 50 yaşından itibaren yılda bir kez “gaitada gizli kan” testi ve her 3-5 yılda bir “kolonoskopi” tetkiki yaptırılmalı.
Belirtiler:
- Dışkılama alışkanlıklarında değişiklik,
- İshal veya kabızlık olması,
- Gaitada bulaşmış kan görülmesi,
- Dışkı çapının incelmesi,
- Sıklaşmış gaz ağrıları,
- Bağırsakların dışkılama sonunda tamamen boşalamamış gibi olma hali,
- Nedeni bilinmeyen kilo kaybı,
- Uzun süren halsizlik.
Tanı için kolonoskopi yani ışıklı bir tüp kullanarak kolonun tümünün incelenmesi altın standarttır.
Evreleme, kolorektal kanserin çoğunlukla akciğerler ve karaciğere yayılması nedeniyle röntgen filmleri, ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi ile bu organların taranmasıyla yapılır.
Kolorektal tümörlerin tedavisi hastalığın boyutuna, yerleşim yerine, evresine, hastanın genel sağlık durumuna ve diğer faktörlere bağlıdır.
Kalın bağırsak kanseri genellikle cerrahi, kemoterapi ve/veya radyasyon (ışın) tedavisi ile tedavi edilir.
Cerrahi, kalın bağırsak kanseri için en sık kullanılan tedavi şeklidir. Günümüzde kapalı yöntemler diğer bir deyişle laparoskopik yöntemler daha sık kullanılmaya başlanmıştır. Ameliyatın tipi hastalığın yerine ve büyüklüğüne bağlı olarak değişir. Hastaların çoğunda bağırsakların bir kısmının alınması şeklinde bir yöntem uygulanır. Bu operasyonda cerrah kalın bağırsakların kanserli kısmı ile birlikte onun çevresindeki bir miktar sağlam dokuyu çıkarır. Cerrahi, sıklıkla erken evre bağırsak kanserlerinde gerekli tek tedavi şeklidir.